Scenario`s toekomst WAVA
Er is recent een onderzoeksrapport van IROKO verschenen, dat in opdracht van uw gemeente uitgevoerd is betreffende de toekomst van WAVA/!GO. De hamvraag van welke van de 5 vooraf opgestelde scenario`s het beste is voor het werkvoorzieningschap worden op korte termijn aan uw raad voorgelegd. We hebben de 5 scenario`s voor u nog eens netjes geordend en zijn via deze pagina te vinden. De scenario`s 1 en 5 kunt u gerust overslaan, ze zijn niet meegenomen in het onderzoek. Op het IROKO-rapport is vanuit uw gemeente GEEN geheimhoudingsplicht gelegd. Het rapport is een onderdeel van een groter geheel, en zal bij de behandeling van de raadsnota tezamen met een compleet pakket aanbevelingen aan uw raad voorgelegd worden.
Storp zal voor u het IROKO-rapport samenvatten daar wij onafhankelijke onderzoek hoger aanslaan dan de `good feeling rapportjes' die van het Wilhelminakanaal Noord afkomen. Zoals ons al eerder was toegesmoest verschilt dit IROKO-rapport wezenlijk weinig van die uit 2013. Vooral het wij/zij gevoel is nooit verdwenen, en het is te verwachten dat dit een doorslaggevende factor kan zijn in het komend raadsvoorstel.
VERTROUWELIJK, GEHEIMHOUDINGSPLICHT, OP STRAFFE VAN ONTSLAG
Bij het werkvoorzieningschap kwamen ze superlatieven tekort om elke belangstellende voor het IROKO-rapport het bos in te sturen. Het zal u dan ook niet verbazen dat het rapport niet gunstig uitpakt voor het werkvoorzieningschap. U kunt nu zelf aanschouwen waar deze angsthazen bang voor zijn. Gewoon door het rapport nu te bekijken of door het via deze link te downloaden (zip).
Vanaf het begin verdoemd te mislukken
Zoals bij elke voorziening waar met burgergeld bedrijfje gespeeld mag worden zag je ook bij WAVA/!GO dat er flink met geld gesmeten werd . De geschiedenis van oom Robert en een gevluchte wethouder is bij de volgers algemeen bekend. De gigantische schuld is het werkvoorzieningschap nooit te boven gekomen. We zouden mogen verwachten dat gemeentebesturen na de capriolen van oom Rob en lieve Eddi hun lesje wel geleerd hadden. Ook dat was een Utopie. Uw gemeente gebruikte het werkvoorzieningsschap als dankbare dumpplaats voor overbodige ambtenaren. De mensen uit Oosterhout, en die hier op een of andere manier zijn komen aanvliegen, werden in ruil voor een uitkering in het Work First traject van uw gemeente gesmeten. Dat Work First ook al geen succesvolle toekomst beschoren was is u ook bekend. Zelfs de boekhoudkundige foefjes betreffende het onroerend goed mochten geen baat hebben.
Overhead- en Frictiekosten
Bij overhead hebben we het op Storp al vaak genoeg gehad over de kosten en gehoereer met het onroerend goed. Dat gaan we niet weer doen. Wel gaan we met blz. 46 van het IROKO-rapport in het achterhoofd weer eens smakelijk lachen. Iroko baseert conclusies op feiten uit het jaarverslag van 2015, aangeleverd door !GO zelf. De interpretatie van de jaarcijfers die IROKO naar voren brengt liggen net iets anders zoals !GO die beleeft. U kunt zelf vaststellen, wanneer u dat jaarverslag leest, dat !GO naar eigen zeggen flink in het eigen vlees heeft gesneden.
Toch vreemd dat IROKO tot een andere conclusie komt:
In een gemiddeld SW-bedrijf is er dus 1 fte regulier personeel op 12 personen uit de doelgroepen. Volgens die norm zou bij WAVA 58 fte verwacht mogen worden. Het zijn er echter in werkelijkheid 94. De reguliere medewerkers die gedetacheerd zijn, of extern gefinancierd worden, zijn hierbij niet meegeteld (in totaal heeft WAVA circa 105 fte regulier personeel). Het verschil van 58 fte volgens landelijk gemiddelde en de 94 fte werkelijk, is omgerekend een verschil van 1,9 miljoen per jaar.
Daaruit kunnen we dus concluderen dat er wederom een beetje poep gepraat is in het jaarverslag van 2015. Dit verklaart tevens waarom men stelt dat dit IROKO-rapport wezenlijk weinig verschilt van die van 2013.
Scenario 4 kent in het begin weliswaar hoge frictiekosten bij ontmanteling, maar uiteindelijk kan de SW winst gaan maken waarbij de winst terugvloeit naar de doelgroep . Oneigenlijk gebruik van SW-gelden is immers strafbaar in Nederland.
Conclusie en advies IROKO
We kunnen natuurlijk nog wel even doorgaan met het duiden van wat er allemaal mis is gegaan, maar nog belangrijker is nu om te kijken wat het onderzoeksrapport aan te bevelen heeft om deze geldsmijterij tot een einde te brengen. En dat is niet mis.
Wij vatten de conclusies als volgt kort samen:
- De huidige uitvoering van de Wsw moet door de krimp van de Wsw hoe dan ook aangepast worden
- Scenario 3 is minder gewenst omdat dit een halve oplossing biedt. Immers: de Wsw krimpt structureel met ongeveer 6% per jaar en dit wordt maar voor een gedeelte 'goed' gemaakt door instroom Nieuw Beschut. Frictiekosten zullen in dit scenario ook na 2020 blijven komen
- Scenario 2 is minder gewenst omdat dit minder ruimte geeft voor lokaal beleid en lokale uitvoering en er, bezien vanuit de doelstellingen van de Participatiewet, teveel mensen met een arbeidsbeperking binnen de organisatie van WAVA/IGO werken
- Een variant van scenario 2 met als leidend uitgangspunt de eigen afwegingen van gemeenten rond de inkoop van Participatiediensten bij WAVA lijkt, zeker ook in financiële zin, heel veel op scenario 3
- Scenario 4 verdient gelet op de beoordelingscriteria de voorkeur. Dit zou dan leiden tot ontmanteling van de GR WAVA.
Scenario 4 lijkt op grond van de beoordeling het meest aantrekkelijke scenario. Individuele gemeenten hebben in scenario 4 de meest directe sturing op uitvoering, bedrijfsvoering en resultaten van de Participatiewet en de Wsw. De samenhang tussen de uitvoering van de Participatiewet en de Wsw is op gemeentelijk niveau maximaal. Op sommige punten, zoals de werkgeversbenadering, zullen gemeenten naar verwachting regionaal blijven samenwerken. Het is ook een toekomstbestendig scenario, omdat de Wsw zal krimpen en de nieuwe doelgroep Participatiewet steeds groter zal worden.
Ook financieel is scenario 4 aantrekkelijk. Er moeten aan de voorkant weliswaar hoge frictiekosten gemaakt worden voor de ontmanteling van WAVA, maar deze kunnen in 2022 zijn terugverdiend. Scenario 4 is namelijk het enige scenario waarin het jaarlijkse bedrijfsresultaat op de Wsw positief is.
In scenario 4 zou de rol van Werklink kunnen toenemen. Via Werklink zouden de gemeenten kunnen blijven samenwerken op taken waarvoor men dit wenst of nodig vindt.
Advies
Scenario 4 verdient dus de voorkeur op basis van beleidsinhoudelijke en financiële criteria. Zeker wanneer gemeenten het belangrijk vinden om zelf lokaal het beleid te bepalen en ook zoveel mogelijk lokaal naar nieuwe oplossingen te zoeken. Tegelijkertijd wordt door de meeste gemeenten aangegeven dat het zuiver lokaal uitvoeren van de Wsw en de Participatiewet in de volle breedte naar verwachting lastig zal zijn. Een aantal gemeenten vindt dit ook onwenselijk. Bovendien is in de Participatiewet ook voorzien dat er regionaal samengewerkt wordt, vooral in de werkgeversbenadering en met betrekking tot de inzet van een eenduidige set van instrumenten en voorzieningen. Regionale samenwerking ligt het meest voor de hand bij de werkgeversbenadering en groepsdetacheringen en mogelijk ook bij de uitvoering van Wsw Beschut en Nieuw Beschut....
De uitgebreide motivatie van het advies vindt u onder de korte samenvatting in het rapport (blz. 41).
Wij willen scenario !2
Het zal geen wonder heten dat de aanbevelingen van IROKO aan het Wilhelminakanaal Noord bij iedereen zonder enige beperking in het verkeerde keelgat geschoten is. Men is er nu eenmaal gewend dat deelnemende gemeenten de portemonnee blijven trekken om hun luxe leventje te bekostigen. En dan komt die ellendige IROKO om de hoek kijken, zowat tegelijkertijd met het presenteren van hun eigen reddingsplan 'Ontwerp-begroting 2016' en 'Meerjarenraming 2016-2020'. Daar gaan we geen woord aan vuil maken. Bronnen melden ons dat het dezelfde oude koek is. Waarbij weinig over SW`ers gesproken wordt maar vooral het eigen voortbestaan voorop staat.
Het bed, bad en brood principe voor de SW`er, en Hilton, bonus, Diners en netwerkfeestjes voor zichzelf. Het is gezien de aanbevelingen nog maar zeer de vraag of ook de directeur het gaat redden, en zelf niet in de kaartenbak van werkzoekende verdwijnt.
Tot slot
We hebben in al die jaren vele bestuurders zien passeren. Een wethouder die het hazenpad koos. De zoveelste politieagent die zo nodig de politiek in moet gaan - en hoofdzakelijk bij de VVD terecht komt – en denkt overal verstand van te hebben. Dus ook van een sociale werkplaats besturen. Ook de wethouder van de grootste lokale partij heeft geen potje kunnen breken. En laten we vooral uw Prup niet vergeten, die mocht zich beroepshalve ook bemoeien met het werkvoorzieningsschap. Dan is het nu de beurt aan Mark Vissers van de SP. De SP heeft bij de coalitieonderhandelingen hoog ingezet op de P-wet. Tijd om te oogsten, zouden wij zeggen.
In onze overwegingen om het rapport voortijdig te publiceren hebben we de onrust die kan ontstaan onder SW`ers meegenomen. We zien geen enkel probleem voor enige onrust bij de SW`ers. De onrust is vooral onder regulieren ontstaan, die kunnen als het tegenzit opzoek gaan naar werk in het regulier bedrijfsleven.